Retour menu Capitol d'Estiu 2013

LO PRINCIPI DE PRECAUCION

Amadèu BARIS

Si e'vs disi : « Principi d'Arquimedes » que savetz çò qui voi díser ? (tot còs trempat dens l'aiga, e qui ne torna pas a la susfàcia, qu'es considerat com perdut)... N'ei pas aquò qui vs'an aprés a l'escòla ? E'm serí donc enganat ? … Vam, passam …

Tot lo monde que'm balharà lo nom de l'inventaire. Mes, qui pòt balhà'm lo nom de l'inventaire deu « Principi de Precaucion » ? Arrés, digun. Non devèva pas existir au temps deus Vikings, deu Vasco de Gama, deu Cristau Colomb, ni tanpauc en 1969 taus tres astronautas americans partits passejà's sus la lua.

E portant, lo son inventaire n'es aute que lo noste Rei Sorelh, Lois lo Gran, lo quatorzau. En efèit, lo 8 de març de 1712, que signè a Versailles ua ordonança, la quau obligava los medecins, a la lor purmèra visita, de demandar aus malauts de'us presentar un « certificat de confession », au parat de la segonda visita.

E òc, ad aquera epòca, n'èra pas question de's morir en estat de pecat, adonc la confession.

Mes perqué ?

Lois lo XIV^au, qui avèva lavetz 74 ans, (que's morí 3 ans après), qu'avè avut recors mantun còp aus suenhs de medecins (o de metges) e de çurgents (chirurgiens), dont un cèrt Pèir Chirac, de Montpelhèr. Qu'èra lo futur « purmèr medecin » deu Rei Lois lo XV^au (lhèu un davancèr deu noste ancian President, qui sap?). Òr, lo tractament principau a tota malaudia o afeccion chirurgicau qu'èra la sagnada. Que sagnàvan tot jorn, e mei lo malaut s'aflaquiva, mei e'u sagnavan e … mei s'aflaquiva !

Que sagnavan pertot, e medish a la verga en ereccion, òc ! Qu'aperavan tanben aqueth utís « lo nèrvi », « lo vit » o « lo vèrmi », qu'es segon ! Pas besonh de díser qu'aqueras poncions sanguinas, hèitas a la lanceta shens nada igièna, que podèn sovent degenerar en septicemia.

Lois lo XIV^au ne volè pas que los sons subjèctes moréishin dens lo pecat e, pr'aquò, que devèn con.hessà's abans de rénder l'amna, pr'amor de l'eficacitat qui podetz imaginar deus suenhs medicaus. Per cas de mancament, los medecins qu'èran tot simplament interdits d'exerçar dens tot lo Reiaume e rajats de l'òrdi deus medecins.

Au jorn de uei, aqueth « Principi de Precaucion », tornat inventar i a pas hòrt longtemps (mes per qui?) qu'ei diversament e sovent mau a perpaus, aplicat. Que s'esmàven a jus títol, deus mei de quate mila morts per an sus las carrèras, que desiran amendrir hòrt lo tabagisma, e que'n passi.

Mes avetz entenut un sol deputat demandar de defénder l'utilizacion deus lheits ? E portant, mei de 600 000 Francés que's moréishen cada annada dens un lheit ! E que poderén cità'n d'autes. Qu'an decidit d'aplicar aqueth principi de precaucion aus telefonets (lo telefòne portable).

Mes ne vau pas destecar ací aqueth subjècte qui ns'amiaré a parlar de las ondas electromagneticas (OEM), de las radiacions electromagneticas (REM), las ionisantas (RI) e non ionisantas (NI), pr'amor ne soi pas pro sapient tad aquò, de tota mòda.

Que'vs pòdi assegurar totun que los radiotelefònes, la television, los horns a micro-ondas, los rasèrs electrics, mes òc ! … qu'eméten mei de radiacions qu'un telefonet !

En conclusion suu subjècte : Tot parièr com un gran huec de lenha qu'escaloreish a dus mètres, que brutla a 10 cm, e qu'ei shens efèit a dètz mètres, que pòden prepausar d'estremar (aluenhar) lo telefonet deu cap (aurelhon, haut parlaire), shens invocar lo « Principi de Precaucion ».

Principi de precaucion, òc !

Mes panica, esvarjada, non ! ...

Retour menu Capitol d'Estiu 2013