Labarthe

Retour menu Capitol d'Estiu 2013

UN CONTE DEU BAISH-ADOR

Francis LABARTHE

Qu'es l'istòria d'un gojat meilèu un chic sauvatge deu país de Senhans. Que sabè to thar dab las soas mans. En hust, que hasè horcas, arrastèths, carriòts, cars, carretas, e enqüèra meits e prestiders (o pastèras), tistèths e pairòlas. Que l'aperavan « A tot har ». Que trobava trabalh mei que'n volè. Mes n'èra pas valent ! Quan lo vente cridava la hami, que sortiva de la soa barraca de hust dens lo bòsc, suu haut de Sent-Bertomiu, e qu'anava cercar a s'eemplegar. Quan avè amassat quauques sòus, quauque tròç de carn o un punhat de legumes, que se'n tornava a casa. E se'u vienèn cercar entà un servici, qu'enviava lo monde permenar, e n'èra pas charmant.

Lo dehens de la soa cabana qu'èra cascant e mau anant : ua vielha palhassa de porga de milhòc, un vèire e ua assieta escarraunhada qui n'avèn pas vist l'aiga despuish bèra pausa. E atau, lo temps que passava a dromir, e que'n calè ! « A to thar que hicava lo bonet e que partiva cercar obratge ... ».

Un vrèspe qu'èra ajacat suu son palhat, que vedó arribar un òmi gròs e gras com un pedolh.

Que me'n vieni dab tu ! Que soi com tu : n'èi pas besonh de gran causa ! …

E atau que's jasó dens la cabana, e que prenó de mei en mei de plaça. E « A tot har » que devè anar trabalhar entà portar a minjar aus dus.

E un jorn, ne'n podó pas mei de'u suportar. Que se'n va dehòra e que camina luenh. E qu'arriba au ras d'un arriu, en ua clarèra (ua artiga). E que s'alonga sus l'èrba, e qu'espia entà en haut, e que descobreish que la prima es aquí, los arbos que verdejan, los borrons qu'espeleishen. Qu'enten los ausèths a cantar. N'avè pas jamei sentit un bonaur parièr.

Tot d'un còp, qu'estreiteja e que ved a arribar ua beròja creatura aus longs peus negres, ondulant deus malhs en caminant, e lo son arríder que'u trobla. « A to thar » que reconeish Amità, la hilha deu pescador qui damòra dens la petita maisoòta au ras d'Ador. Mes que se'n va !

Lo nòste òmi ne viu pas mei, ne minja pas mei, ne trabalha pas mei. Tot jorn, que torna au bòsc, esperant de tornar véder la beròja gojata …

Un jorn, n'i tien pas mei. Que se'n va trucar a la pòrta deu marinèr :

Que'v vieni demandar la vòsta hilha en maridatge !
Qué ? Amità ? Mes n'i pensas pas ! Espia't, praube de tu ! Qu'ès tot cascant. Çò que la pòts aufrir com bonaür ? Ua barraca on n'i a pas arren ? E aqueth vau-arren, aquí, gròs e gras … Trabalha, e apita un beròi ostau. Que sèi qu'ès adret, e la mia hilha ne serà pas dens la magrèra...

Aquí dessus, que'u barra la pòrta suu nas.

« A to thar » qu'a compres. E que trabalha ! E que s'amassa sòus ! Que hica lo gròs lard a la pòrta … E puish qu'a lavat la cabana a gran còp d'aiga, qu'a hèit un lheit, ua taula, bancs, e un armari (un cabinet) en beròi hust, e qu'a pintrat lo tot en vernís clar. Qu'a crompat ua cosinèra entà cauhar dab la lenha deu bòsc. Dehòra, qu'a puntat ua dobladura a las taulas entà isolar, e qu'a pintrat lo tot de verd. Qu'a plantat flors aus entorns.

Quan tot aquò es estat acabat, que s'es rasat. Que s'a crompat pelhòts naus, e dab un flòc a la man que ne s'es tornat trucar a la pòrta deu pescador.

Lo pair de la gojata qu'a ubèrt, qu'a espiat lo gojat, e que l'a hèit entrar. E l'amorós, los uelhs esmiraglats, qu'a vist l'Amità...

Lo pair qu'a volut en purmèr véder la maison. Quan a descobèrt aquera meravilhosa realitat, que s'a pensat : « Aquò n'es pas tròp mau ! ... » E qu'a ajustat : « D'acòrd ! »

E los dus gojatòts que son caduts dens los braç l'un de l'aut, e qu'an plorat.

E au començament de l'estiu, pr'ua bèra jornada de sorelh, au bòrd d'Ador, qu'an hèit ua bèra nòça dab los parents, los amics e los vesins, e qu'an dançat, miats per l'acordeon e lo vriolon.

Atau s'acaba l'istòria deu praube « A tot har », qui, per l'amor de la bèra Amità, es vadut un òmi urós e reconeishut.

Mercés a tots de la vòsta atencion !

Retour menu Capitol d'Estiu 2013