Retour menu Capitol d'Estiu 2013

LOS MÒTS QUI CAU TÀ PARLAR DE NATACION … EN GASCON

Miquèu BARIS

L'estiu qu'arriba, e dab eth las granas espròvas esportivas, com los lésers de cada jorn. Enguan,lo campionat deu monde de natacion que's debanarà a Barcelona deu 28 de julhet au 4 d'aost, e ne dobti pas que la grana sòr de la nòsta lenga gascona, lo Catalan, e sii a l'aunor. Qu'es donc lo parat de'vs parlar deus mòts qui cau emplegar tà parlar de natacion... en Gascon.

Los eròis deus Jòcs de Londres que van tornar pujar suus blòcs de partir de la piscina olimpica. Qu'es donc l'òra de passar lo vestit de banh, que daubuns apèran tanben lo malhòt. E de's raperar que lo Landés e nada com un peish, e pareish … A perpaus de « nadar », que n'aprofieiti per senhalar qu'un aut mòt existiva en Gascon tà díser aquò, « banhar » ! E lo (o la) qui nada qu'es « un banhaire » o « ua banhaira ».

E quinas son las quate fòrmas de nadas ? La mei vielha faiçon de banhar qu'èra donc de har com los crapauts (o los chirps), las graulhas e las arranas (o los carrecs), de « crapautejar » com pòden endé non pas ahoní's, ahonsà's, o samsí's, es a díser « colar », fauta de s'anegar ! Aquera nada qu'es aperada tot simplament la braça, pr'amor que's servivan sustot deus braç.

Mes tà musclar los dorsaus, que vau miélher nadar « d'esquia » o « d'espatlas ». N'i a enqüèra qui vòlen sortir de la lor condicion de « gatamina », qui consisteish de serpejar. Pr'aquò, que s'assajan a la nada deus parpalhòus, deus parpalhons, de las pamparòlas, deus parvalhs e auts tartalhets, medish se tot aquò es la medisha causa, e que nadan com si avèn aletas !

Mes la nada la mei espandida au jorn de uei, e la qui hè anar lo mei viste e pareish, que s'a pres un nom anglés (un còp de mei ce'm diseratz), lo « crawl », o nada libra. En Gascon, qu'apèran aquò « la nada deu serpat », o « lo craule ».

Mes s'aimatz miélher damorar un banhaire « deu dimenge », o tot simplament « de l'estiu », e se voletz evitar d'alinhar los longors de bacin com un estakhanovista, shens béver lo bolhon totun, hètz com jo, « flotatz d'esquia » o « hètz lo mort » (faites la planche) ! Mes banhatz-ve, plan-plan benlèu, qu'es bon endé la vòsta santat. E puish, que'vs raperarà, qui saps, los temps benurós quan ne'vs chepicavatz pas, dens lo vente de la vòsta mair … Qu'es tot lo mau qui'vs desiri !

Retour menu Capitol d'Estiu 2013